นิทรรศการพิเศษ “150 ปีชาตกาลเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี และ 100 ปี อาคารราชินูทิศ”

นิทรรศการ 150 ปี ชาตกาล อุดรธานี

ในโอกาสครบรอบ 150 ปีชาตกาลของเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี วันที่ 1 มกราคม 2569 มูลนิธิเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรีจึงได้จัดกิจกรรมร่วมกับเทศบาลนครอุดรธานี และสภาอุตสาหกรรมจังหวัดอุดรธานี จัดนิทรรศการพิเศษ “150 ปีชาตกาลเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี และ 100 ปี อาคารราชินูทิศ” เริ่มตั้งแต่วันที่ 4 ธันวาคม 2568 จนถึงวันที่ 28 กุมภาพันธ์ 2569 ที่พิพิธภัณฑ์เมืองอุดรธานี

203046
204226 scaled
ทายาทเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรีและนิทรรศการ
ทายาทเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรีผู้แทนมูลนิธิฯ

เหตุที่จัดงานร่วมกัน เพราะเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรีมีส่วนเกี่ยวข้องอย่างสำคัญกับโรงเรียนสตรีราชินูทิศและกรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ผู้ก่อตั้งเมืองอุดรธานี ดังนี้

  • ปี พ.ศ. 2462 เจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรีขอพระราชทานชื่อโรงเรียนจากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และท่านทรงลือกชื่อ “ราชินูทิศ”
  • พ.ศ. 2467 การสร้างอาคารราชินูทิศยังขาดงบประมาณ เมื่อเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรี เสนาบดีกระทรวงศึกษาธิการทราบ ก็ได้จัดหาเงินทุนสองหมื่นบาทให้ตามคำขอของสมุหเทศาภิบาลมณฑลอุดร ทำให้สร้างอาคารราชินูทิศได้สำเร็จในปีถัดมา
  • ระหว่างปี พ.ศ. 2481-85 ก่อนมีเส้นทางรถไฟถึงจังหวัดอุดรธานี ท่านส่งธิดาคนที่ 3 นางสาวเสนาะจิตร เทพหัสดิน ณ อยุธยา ไปเป็นครูใหญ่ รร. สตรีราชินูทิศ
  • ในปี พ.ศ. 2469 เมื่อเจ้าพระยาธรรมศักดิ์มนตรีกราบทูลลาออกจากราชการและได้เปิด รร.สตรีจุลนาค ในบริเวณบ้าน ก็ได้เชิญหม่อมเจ้ามาลากนก ทองใหญ่ พระธิดากรมหลวงประจักษ์ศิลปาคม ผู้ก่อตั้งเมืองอุดรธานี มาเป็นครูใหญ่คนแรกของ รร. สตรีจุลนาค